door/by Mieke van Opheusden
Een Vriend uit Nijmegen nam deel aan de internationale actieweek van Extinction Rebellion (XR) in oktober 2019 in Amsterdam. Op de laatste dag werd hij gearresteerd voor het blokkeren van een brug. Ik interviewde hem over zijn motivaties en ervaringen.
Extinction Rebellion
Hoe en wanneer ben je betrokken geraakt bij XR?
Ik was al lang bezig met duurzaamheid, en ik raakte meer en meer wanhopig over het soort oplossingen die we bespraken. Al die kleine dingen die we als individu kunnen doen, leken me allemaal zo irrelevant gezien de schaal van het probleem, en dat gaf me een gevoel van machteloosheid en maakte me gedemotiveerd. Toen hoorde ik over XR en het raakte me hoe helder ze communiceerden wat ze deden en waarom. Dit klonk als iets concreets wat ik kon bijdragen, iets wat niet alleen maar gerommel in de marge is, maar een echte oproep tot de verandering die nodig is. In het voorjaar van 2019 stuurde ik een mailtje naar de lokale groep, en het eerste waar ik naar toe ging was een legale training (waarin je over je rechten leert, red.), en vervolgens een training over geweldloze directe actie. Dus toen de internationale rebellieweek eraan kwam in oktober was ik al betrokken.
Wat was er anders aan XR?
Het bood me iets praktisch wat ik kon doen. Het was zichtbaar en het sprak zich uit over de urgentie van het probleem. En ik waardeer de eenvoud van de drie eisen: spreek de waarheid, handel naar die waarheid, en laat gewone burgers beslissen. We weten misschien niet wat de precieze oplossing moet zijn, maar dat je nu eenmaal geen klimaatexpert bent wil nog niet zeggen dat je niet kunt opstaan voor verandering.
De actieweek
Welke activiteiten hadden er plaats in die week en wat was jouw rol?
Het begon op een maandag, en ik sloot aan om 5 uur ’s middags. Ik deelde flyers uit waarop stond: ‘sorry dat we de weg blokkeren, dit is een noodgeval’. Veel mensen hadden begrip voor ons, hoewel er één of twee het niet met ons eens waren, en me dat lieten weten. Maar over het algemeen was het een positieve ervaring. ‘s Avonds hadden we een wijdingssamenkomst samen met Christian Climate Action-Nederland. Op zaterdagochtend zouden we de Blauwbrug blokkeren. Ik was één van de eerste mensen ter plaaste. We blokkeerden de brug aan beide kanten en toen er genoeg mensen waren liep ik naar het midden, waar nu een ruimte was gecreëerd. Er werd gekletst, muziek gemaakt, getekend en gedanst. Toen kwam de politie opdagen en begonnen ze mensen te arresteren, en de blokkade had meer mensen nodig. Op een gegeven moment voelde ik me geroepen om erbij te gaan zitten. Dus dat deed ik, en toen werd ik ook gearresteerd.
Dus je was niet van plan om je te laten arresteren toen je die ochtend uit bed kwam?
Nee. Omdat ik nog nooit eerder een dergelijke actie had gedaan leek het mij beter om me niet meteen te laten arresteren, maar in de loop van de dag kreeg ik meer vertrouwen in wat het zou betekenen en het voelde juist. Ik voelde me geroepen —net als wanneer je ministry geeft— om in de blokkade te gaan zitten. En terwijl ik daar zat, met mensen naast me en achter me, voelde ik me deel van een groter geheel, hoewel ik nog steeds de zenuwen door mijn lijf voelde gaan.
Wat maakte dat je je bedacht?
Het is lastig om er precies de vinger op te leggen. Op een gegeven moment dacht ik: ‘waarom ook niet?’. Ik was daar toch al, praktisch in de blokkade, en de blokkade had meer mensen nodig om de actie te kunnen laten voortduren. Ik was me bewust van het belang hiervan, en ik voelde me geroepen om te doen wat ik kon. De sfeer in het bezette gedeelte van de brug was ook erg bemoedigend en inspirerend, om mensen zo blij en dansend en vol liefde en zorg voor elkaar te zien. Het deed me denken aan Quaker-plekken waar we een dergelijke tederheid en zorg voor elkaar hebben. Dat gaf me het gevoel dat ik op de goede plek was. Wat precies maakte dat ik besloot om in die blokkade te gaan zitten kan ik niet zeggen, maar het had te maken met de sfeer.
Gearresteerd worden
Hoe was het om gearresteerd te worden en in een cel te zitten?
Het was heel vreemd. Het was niet iets dat ik me als kind vroeger voorstelde dat mij ooit zou gebeuren. De samenleving leert ons dat mensen die in de gevangenis zitten slecht zijn, en wij zijn geen slechte mensen, dus we gaan niet naar de gevangenis. Ik was zenuwachtig toen ik uit de blokkade gehaald werd. We werden in een bus gestopt, een normale bus die speciaal voor dit doel was ingezet, en naar het politiestation gereden. Ik denk dat het heel anders had gevoeld als ik alleen was geweest, maar het feit dat ik met een bus vol rebellen zat, mensen met dezelfde overtuiging als ik, gaf steun. Mensen waren aan het zingen en kletsen en op een gegeven moment zongen we allemaal “I want to break free” van Queen. Mijn cel deelde ik ook met iemand, dus ook daar was ik niet alleen. En ik zat maar 2.5 uur vast, veel korter dan normaal gesproken. Maar het is nog steeds vreemd om opeens aan de andere kant van dat instituut te staan, waar ik nooit van gedacht zou hebben had dat ik ooit aan de verkeerde kant zou belanden, en dat is uiteraard een privilege. Als een witte middenklasse persoon leer je niet om zo naar de politie te kijken.
Hoe voel je je als je terugkijkt?
Soms vergeet ik dat ik het gedaan heb! Maar ik heb er geen spijt van, en ik ben blij dat ik de moed en overtuiging had om het te doen. Soms vraag ik me weleens af of er geen element in zat van ‘ik moet dit doen, want als je niet gearresteerd wil worden draag je minder bij aan de actie’. Dat kan een gevaarlijke gedachte zijn, want het is niet waar. En XR werkt hier ook aan, en probeert echt duidelijk te maken dat er zat dingen te doen zijn waarvoor je niet gearresteerd hoeft te worden. Maar toch ligt de nadruk op mensen die gearresteerd willen worden, en dat kan mensen weerhouden om zich aan te sluiten als ze daar niet toe in staat zijn. Dus ik weet niet of ik het nog eens zou doen.
Het Quaker geloof en burgerlijke ongehoorzaamheid
Wat heeft Quaker zijn voor jou te maken met je keuze om dit te doen?
Als Quaker is mij meegegeven dat we ons moeten inzetten voor de dingen waar we in geloven, en dat was één van de dingen die me hiertoe aanzette en die me de moed en overtuiging gaf. Als iets belangrijk voor me is, moet ik mijn roeping volgen. Er zijn ook voorbeelden van vroege Quakers die hun vrijheid opgaven voor hun overtuigingen. Dat heeft me geleerd dat gearresteerd worden niet betekent dat je iets fout gedaan hebt en dat het niet iets is om je voor te schamen. Ik voel me geïnspireerd door de raadgeving om je hoogste loyaliteit bij God’s wegen te leggen, en niet de wetten van de staat (Raadgevingen en Vragen nr. 35*). En ik had een gemeenschap die me zou ondersteunen, en mijn familie zou me begrijpen. Het scheelt als je daar niet over na hoeft te denken.
Kritiek op XR
Sommige mensen hebben kritiek op XR, want ze vinden dat een weg blokkeren niet een echt effectieve manier is om klimaatverandering tegen te gaan. Hoe zie jij dat?
De legale dingen die we voor het klimaat en het milieu kunnen doen, zoals petities sturen, hebben niet het gewenste effect gehad. Een weg blokkeren is een symbolische actie, een manier om te zeggen: ‘dit is belangrijk, we moeten hier aandacht aan besteden’. Dus of de actie zelf het de CO2 emissies reduceert is niet het punt. Maar er wordt binnen XR ook veel gediscussieerd over hoe we ons meer kunnen richten op de mensen die het meest verantwoordelijk zijn en hoe we kunnen zorgen dat het geen onnodige overlast bezorgt voor mensen die eigenlijk eerder slachtoffer van de klimaatcrisis zijn. Dat is een belangrijke discussie, en misschien is het wel effectiever om te focussen op vervuilende bedrijven en organisaties, zoals bijvoorbeeld City Airport in Londen en Shell.
Er is een risico dat je mensen van je vervreemdt. Maar soms moet je dingen doen die de orde verstoren en die mensen niet leuk vinden, anders kom je nergens.
Een ander kritiekpunt is dat het te negatief zou zijn, te ‘alarmistisch’, en dat het beter is om hoopvolle verhalen te vertellen. Herken je je daarin?
Kijk, als het hoopvolle verhaal je vertelt: er is hoop, dus je hoeft niets te doen, dan is er een probleem. Als het hoopvolle verhaal vertelt: er is hoop, maar je moet je er wel voor inzetten, dat is goed. En XR zegt: het gaat niet alleen om het terugdringen van CO2-uitstoot, maar ook om hoe we een betere samenleving kunnen creëren. Dat is geen optimisme over hoe dingen nu zijn, maar optimisme over wat er mogelijk is. Als we enkel focussen op de goede dingen die op het moment gebeuren, en de slechte dingen negeren omdat ze ons slecht doen voelen, dan zullen we niet uitkomen bij onze hoopvolle visie.
Is XR alarmistisch? De schaal van de uitdaging is duidelijk en ik denk dat XR niet overdrijft. De snelheid waarmee het klimaat verandert en de effecten die we nu al merken zijn alarmerend genoeg. Het is waar dat angst mensen kan laten dichtklappen, maar er is meer bewustzijn nodig en mensen moeten dit serieus gaan nemen en in actie komen.
Als Quakers hebben we het over inzet van de lange adem, en actie nemen zonder er de uitkomst van te weten. We zijn altijd gecommitteerd geweest aan dingen als vrede, gelijkheid en rechtvaardigheid, dingen die verbeterd zijn – maar niet altijd binnen een mensenleven. Je kunt dus nog steeds getuigen van een wereld zoals je die graag wilt zien zonder dat je het zelf mee zult maken. Dus in mijn Quaker-zijn zit een inherent optimisme dat verandering mogelijk is. Ik weet alleen niet hoe, en of het snel genoeg zal komen, maar ik heb het optimisme dat dingen op de lange termijn kunnen veranderen. Dus voor mij is het belangrijk om de wanhoop en de angst te voelen die horen bij de situatie waar we ons nu in bevinden, zonder het optimisme te verliezen dat dingen kunnen veranderen, mits we ons ervoor inzetten.
En tenslotte…
Heb je advies voor mensen die iets willen doen, maar niet weten wat?
Wat we echt nodig hebben is systeemverandering, niet alleen individuele verandering. Dus als je je geroepen voelt tot aanpassingen aan je eigen levensstijl is dat mooi, maar even belangrijk is het om je uit te spreken over waarom je dat doen. Dus niet alles hoeft een directe reductie in CO2-uitstoot teweeg te brengen, want als het helpt om te veranderen hoe mensen over klimaatverandering denken dan draagt het ook bij aan de bewustzijnsverandering. En mensen moeten voor zichzelf uitzoeken waartoe ze zich geroepen voelen. Je hoeft je niet per se bij XR aan te sluiten, er zijn heel veel organisaties waar je actief bij kunt worden. En we moeten accepteren dat duurzaamheid niet gaat over perfect zijn – Quaker-getuigenissen zijn idealen die we nastreven, geen maatstaven die ons ons schuldig zouden moeten doen voelen, zodat we het opgeven. We zijn allemaal imperfect, maar we doen wat we kunnen.
*Raadgevingen en vragen 35: Eerbiedig de wetten van de staat, maar laat jouw hoogste loyaliteit bij Gods wegen liggen. Als je je vanuit een diepe overtuiging gedwongen voelt de wet te overtreden, ga dan uitvoerig bij je geweten te rade. Vraag de steun van Vrienden, om door gebed de kracht te vinden de juiste weg te gaan.
A Friend from Nijmegen participated in the Extinction Rebellion action week of October 2019 in Amsterdam. On the last day he was arrested for blocking a bridge. I interviewed him about his motivations and experiences.
Extinction Rebellion
How and when did you get involved with XR?
Having been involved with sustainability for a long time, I was increasingly feeling despairing and lacking hope about the solutions that we had. Each time I had a discussion about the small things individuals could do it all seemed so insignificant compared with the scale of the problems, and that made me feel powerless and demotivated. Then I heard about XR and I was struck by how clearly they were communicating what they were doing and why. I felt that this was something concrete that I could contribute, something that is not just tinkering about the edges, but really calling for the change that needs to happen. So in the spring of 2019 I emailed the local XR group and the first thing I went to was a legal training, and then a non-violent direct action training. So by the time the international rebellion week was coming up last October I was already involved.
What was different about XR than other initiatives you had heard of until then?
It offered something practical that I could do. It was visible and it was communicating the urgency of the problem. And I appreciate the simplicity of the three demands: tell the truth, act as if the truth matters, and let people decide. One could get drawn into a technical discussion about exactly what the solution should be, but just because one isn’t an expert on climate doesn’t mean we can’t call for something to happen.
The Rebellion Week
What activities took place during that week and what was your role?
It started on a Monday and I joined around 5PM. I handed out leaflets that said: ‘sorry that we’re blocking the road but this is an emergency’. Many people were happy to take a leaflet, and some stopped to have a conversation. Mostly people were sympathetic, although one or two did not agree with us, and let me know. But overall it was a positive experience. In the evening we organised a meeting for worship with Christian Climate Action-NL. On Saturday morning we would block the Blauwbrug. I was among the first people there. We blocked the bridge on both sides, and when there were enough people I went and joined the space that was created in between. People were chatting and playing music, and drawing, and dancing. Then the police turned up and eventually started arresting people and the blockade needed more people. At a certain point I felt moved to join. So I did, and got arrested too.
So you didn’t plan to get arrested when you got out of bed that morning?
No, it wasn’t planned. Having never done this kind of action before I thought I probably shouldn’t go ‘get arrested’ straight away, but then in the course of the day I felt more confident of what I would go through and it felt right. I felt called, like I’ve experienced with giving ministry, to join the blockade. And sitting in the blockade with people beside me and behind me, I felt part of something bigger, though my heart still pounded in my chest.
What was it that made you change your mind?
It is quite hard to put my finger on something specific. There was a moment where I thought: ‘well, why not?’. I was there, practically in the blockade already, and there was a need for people in the blockade, to help the action continue. It had to do with feeling convinced of the importance of this, and feeling called to do what I could. The atmosphere in the occupied space on the bridge was very uplifting and inspiring, to see people very joyful and dancing together and being kind and upholding and loving of each other. It reminded me of Quaker spaces where there is that tenderness and care. That convinced me that I was in the right place. Exactly when that went over towards feeling moved to be in the blockade I can’t tell, but it had to do with the atmosphere.
Being arrested
What was it like to get arrested and to be in a cell?
It was quite weird. It was not something I ever imagined growing up that would happen to me. Society teaches us that people who are in prison are bad, and we’re not bad people, so we’re not going to prison. I was nervous when I got pulled out of the blockade. They put us all in a bus, a normal public transport bus, just used for this other purpose, and drove to the police station. So it wasn’t a normal experience of being arrested. I think that if I had been on my own it would have felt different, but the fact that I was with a bus full of arrested rebels, people with the same conviction, was very upholding. People were singing on the bus and chatting and at one point we all sang “I want to break free” by Queen. I also shared my cell with someone, so again I wasn’t on my own. I was only in for about 2.5 hours, so it was much shorter than it normally would have been. But it is still weird to find yourself on the other side of that institution, that I never imagined being on the wrong side of, and that is obviously a privilege. As a white middle class person you don’t learn to think of the police in that way.
How do you feel looking back on it?
Sometimes I forget that I did it! But I don’t regret it, and I am quite pleased that I had the courage and conviction to do it. I sometimes wonder whether there was an element of feeling that if you’re not willing to be arrested you are less useful to the action, so I ‘should’ do it. I think that can be a dangerous thought , because it is not true. And XR is working on this and tries to make clear that there are plenty of things you can do if you don’t want to get arrested, but still the emphasis is first on the people who are willing to be arrested, and that can put people off getting involved because they don’t feel prepared to do that. So I don’t know whether I would do it again.
Quaker Faith and Civil Disobedience
How is being a Quaker connected to your choice of engaging with this and to your experience?
Being a Quaker, growing up I was taught to take action for what I believe in, so that was one of the things that made me think about this and that gave me the courage and conviction. That if this is something that is important to me, I should follow my calling. Also there are examples of early Quakers who gave up their liberty for their convictions. That taught me that getting arrested doesn’t mean you’re in the wrong and it’s not something you need to be ashamed of. I feel inspired by the advice of ‘letting your first loyalty be to God’s purposes and not to the laws of the state’ (Advices and Queries nr. 35*). And also I knew there was a community that would support me, and that if I told my family they would understand. That is a privilege because it is one less thing to worry about.
Criticism of XR
Some people are critical about XR, because they feel that blocking a road is not a very effective way to stop climate change. How do you see that?
The legal things that we can do for the climate and the environment, like sending a petition, haven’t had the desired effect. Blocking a road is a symbolic action, a way of saying: ‘this is important, and attention needs to be drawn to this’. So whether it has a practical effect on reducing CO2 emissions is not really the point. But there is also a lot of conversation within XR about how we can make sure that it is targeting the people that are most responsible and that it is not unduly affecting people who are really the victims of the climate crisis. So it is an important discussion to be had, and perhaps focusing more on polluting businesses and organisations, like for example City Airport in London and Shell, is more effective.
There is a danger of alienating people. But sometimes you need to do things that are disruptive and that people don’t like, otherwise you don’t get anywhere.
Another criticism is that it’s too negative, too alarmist, and that it is better to bring stories of hope. Do you recognize that?
Well, if the hopeful story says to you: there is hope, so I don’t have to do anything, that is problematic. If the hopeful story says to you: there is hope, but it requires us to do something about it, that is good. And XR is saying: it is not just about reducing emissions, but also about how we can create a better culture, a better world. That is not positivity about how things are now, but positivity about how things could be. If we just focus on the good things that are happening now, and ignore the bad things because they make us feel bad, we will not realise the hopeful vision that we have.
Is XR alarmist? The scale of the challenge is clear and I don’t think that XR is exaggerating. The rate at which change is occurring and the effects that we are already experiencing should be alarming enough. I recognize that fear can cause people to shut down, but awareness is needed for people to take this seriously and act.
As Quakers, we talk about action for the long haul, and acting without knowing the outcome. We have a historical commitment to things like peace and equality and justice, things that have moved forward – but not just within one person’s lifetime. So you can still witness to a world that you want to see even if you don’t actually live to see it. So in my Quakerism there is an inherent optimism that change is possible. I just don’t know how or whether it will come fast enough, but I have the optimism that things can change over the longer term. So to me it is important to feel the despair and fear that comes with the situation that we are in, but not lose the optimism that things can change, but only if we work for it.
And finally…
Would you have advice for people who want to do something but simply don’t know what?
I believe that what is really needed is system change, and not just individual change. So if you feel called to make individual changes in your own life that is great, but equally important would be talking about why you are doing that. So not everything needs to have a direct CO2 reduction impact, because if they help to change the way people think about the climate and the environment that also contributes to the shift that needs to happen. And people need to feel for themselves what they feel called to do. They shouldn’t have to be involved with XR if they don’t feel comfortable with it, there are many other organisations you could get involved with. And we should also recognize that sustainability is not about being perfect – Quaker testimonies are ideals to try to live up to (and fail), rather than exacting standards to make us feel guilty, or give up. We are all doing these things imperfectly, but we are doing what we can.
*Advices and queries number 35: “Respect the laws of the state but let your first loyalty be to God’s purposes. If you feel impelled by strong conviction to break the law, search your conscience deeply. Ask your meeting for the prayerful support which will give you strength as a right way becomes clear.”
We at Willy & Penn are looking for new contributions! More info here.
We zijn op zoek naar nieuwe bijdragen! Meer informatie hier.
Willy & Penn 